Dr Momčilo D. Pejović, viši naučni saradnik u Istorijskom institutu Crne Gore –Univerzitet Crne Gore
B I O G R A F I J A
Rođen 08. avgusta 1950. godine u selu Orasi-opština Podgorica. Osmogodišnju školu i gimnaziju završio na Cetinju 1972. godine. Diplomirao istoriju na Filozofskom fakultetu u Sarajevu 1976.godine.
Postdiplomske studije završio na Filozofskom fakultetu, grupa za istoriju, u Beogradu. Magistrirao 1987. godine sa tezom „Školovanje crnogorskih studenata na Beogradskom univerzitetu 1905-1915. godine“.
Doktorsku disertaciju pod radnim naslovom „Školovanje omladine iz Crne Gore i Boke, njen uticaj i djelovanje po povratku u zemlju 1848-1918. godine” odbranio na Filozofskom fakultetu, odsijek istorija, u Novom Sadu 1993. godine.
Od 1976. godine pa sve do početka 1981. godine radi kao profesor istorije u Obrazovnom centru za srednje usmjereno obrazovanje i Gimnaziji na Cetinju. U Istorijskom institutu Crne Gore – Univerzitet u Podgorici stalno zaposlen od 15. januara 1981. godine.
Biran je u stručna i naučna zvanja počevši od: asistenta istraživača, višeg istraživača, naučnog saradnika, višeg naučnog saradnika i naučnog savjetnika čiji je izbor u završnoj fazi – objavljeno: u Biltenu Univerziteta Crne Gore, br. 272, Podgorica, 7. jun 2011. godine.
U Istorijskom institutu radio na tri naučno-istraživačka projekta, od koji dva iz oblasti prosvjete i obrazovanja.
1) Školovanja crnogorske omladine u inostranstvu u periodu od sredine XVIII vijeka pa sve do kraja prve polovine XX vijeka
2) Školovanje crnogorske srednjoškolske i studentske omladine u Rusiji od sredine XVIII vijeka do kraja druge decenije XX vijeka
3) Crnogorsko – ruski odnosi u prvoj polovini XIX vijeka
U naučnom je zvanju višeg naučnog saradnika od 2002. godine.
U školskoj 2002/03, 2003/04, 2004/05, i 2005/06. godini angažovan honorarno kao vanredni profesor na Filozofskom fakultet u Nikšiću – Odsijek Sociologija – za predmet Opšta istorija novoga vijeka, Istorija Evrope u XIX i XX vijeku, Socijalna istorija Evrope i Balkana u XIX i XX vijeku.
BIBLIOGRAFIJA RADOVA
Iz oblasti prosvjete i obrazovanja crnogorske srednjoškolske i visokoškolske omladine od početka XVIII vijeka pa sve do kraja druge decenije XX vijeka, kao posebne oblasti svoga naučnog interesovanja i istraživanja, napisao je i objavio tridesetak manjih radova. Sa svojim posebnim saopštenjima i referatima učestvovao je u radu na desetak domaćih i međunarodnih naučnih skupova, na kojima je saopštio rezultate sa dugogodišnjih arhivsko-bibliotečkih istraživanja. Kao rezultat svojih obimnih arhivskih istraživanja iz oblasti prosvjete i obrazovanja i školovanja Crnogoraca u inostranstvu u navedenom periodu nastala su i objavljena dva posebna štampana izdanja monografskog karaktera:
1. Pejović, Momčilo D., Školovanje Crnogoraca u inostranstvu 1848-1918., Podgorica 2000., str. 1-673. Izdavač: Istorijski institut Crne Gore, Službeni list Crne Gore. (CIP-Katalogizacija u publikaciji, Centralna narodna biblioteka, Republike Crne Gore „Đurđe Crnojević“, Cetinje).
2. Pejović, Momčilo D., Cetinjska gimnazija 1880-1920., (monografija), Cetinje 2007., str. 1-1104. (Štampa: Štamparija „OBOD“ AD – Cetinje). Format A4. (CIP – Katalogizacija u publikaciji Centralna narodna biblioteka Crne Gore, Cetinje).
U elektronskoj formi objavio studiju: 1) Novak Kilibarda u totalu i svome ogledalu (Kritička studija političkog portreta Novaka Kilibarde). Podgorica 2010., str. 1-245, format A4. (Izvori i literatura, Registar ličnih imena. (Elektronsko izdanje. Objavljeno: IN4S.NET).
Veliki broj tekstova u vidu kritike, eseja, rasprava, polemika i tome slično, na brojne aktuelne događaje i ličnosti iz političkoga života Crne Gore tokom posljednje dvije decenije (1991-2010) objavljen je pod nazivom: 1) (Ne)moć riječi. Zbornik (ne)objavljenih tekstova. Podgorica 2010.; (ažurirano) Podgorica 2011., str. 1-508, format A4. (Elektronsko izdanje. Objavljeno: IN4S.NET).
TEMA: Školovanje Crnogoraca u inostranstvu 1848-1918. godine
Abstrakt: Zadugo u crnogorskoj istoriografiji problematika školovanja crnogorske srednjoškolske i visokoškolske omladine nije bila predmet posebnog interesovanja, kako istoričara tako i ostalih javnih i kulturnih poslenika, pa je zato i bibliografija objavljenih radova sasvim malobrojna ili oskudna i fragmentarna. Reklo bi se da je društveno-politički interes u znatnoj mjeri usmjeravao naučne radnike i istoričare da se više bave izučavanjem političkih prilika i istorijskih događaja, ratnih zbivanja, a posebno onih događaja koji su vezani za Crnu Goru. Tako je problematika prosvjete i školstva a posebno problematika školovanja crnogorske omladine u inostranstvu u XVIII, XIX i XX vijeku umnogome zanemarivana. Istoričari, publicisti, kulturni i javni radnici su se u svojim radovima samo ovlaš ili fragmentarno doticali navedene problematike više uzgredno nego sa namjerom da skrenu pažnju na njenu neizučenost. Ono što je do osamdesetih godina objavljivano u pojedinim radovima u jugoslovenskoj ili crnogorskoj istoriografiji iz problematike školovanja u najvećoj mjeri je bilo vezano za pojedine poznatije političke ličnosti ili naučne i kulturne radnike.
Nesređenost arhivske građe po pojedinim fondovima u velikom broju domaćih pa i stranih arhiva i biblioteka, naročito u jogoslovenskim arhivima, nesistematizovanost dokumenta po predmetima ili katalozima, kao i nepostojanje izvjesnog dijela izvorne arhivske građe za pojedine škole i fakultete znatno je uticalo na istraživače da izbjegavaju tako duga i naporna istraživanja, a s druge strane ni društveni interes od strane nadležnih ustanova u ovom slučaju ministarstva prosvjete i nauke nije bio naklonjen da se jednom počne i ta problematika istraživati i proučavati na metodološki ispravan i unaprijed određen način po svim naučnim kriterijima i principima istorije kao humanističke nauke.
Ovdje je neophodno napomenuti da problematiku školovanja crnogorske omladine u srednjem, na višim i visokim školama-fakultetima u drugoj polovini XIX vijeka i prvim dvjema decenijama XX vijeka smo posmatrali u jedinstvenoj cjelini prostora Crne Gore kao državnog zasebnog teritorija u njenim današnjim granicama. Treba istaći da bi svaka ili većina država u kojima se školovao veći dio omladine mogla biti posebna oblast istraživanja, proučavanja i obrade date problematike, a naročito bi se to odnosilo na crnogorsku omladinu koja se školovala u Rusiji, Srbiji, Francuskoj, Italiji, Češkoj, Turskoj i donekle Švajcarskoj. Detaljnija arhivska istraživanja dala bi potpuniju sliku školovanja crnogorske omladine u tim zemljama, a vjerovatno bi dala i odgovore na niz pitanja koja smo pokrenuli, razmatrali ili na njih nepotpuno odgovorili.
Ukupna problematika u našem radu obrađena je na osnovu neobjavljenih i dijelom objavljnih arhivskih izvora, dnevne štampe, časopisa i malobrojne literature.
Impozantna je cifra onih koji su se školovali u inostranstvu u navedenom periodu. Oko 3.500 đaka i sudenata iz Crne Gore i Boke školovalo se širom Evrope. Izuzev Španije i Portugalije u 13 evropskih država ili preko 160 gradova u tada najpoznatijim evropskim univerzitetskim centrima školovao se veliki broj đaka i studenata iz Crne Gore! Gotovo da nema grada u Evropi u kojemu se nije školovao makar jedan učenik iz tadašnje Crne Gore!?