Budite dio interesantne interaktivne predstave u kojoj naučnici u ulozi kuvara predstavljaju preko 30 različitih hemijskih i fizičkih eksperimenata, koristeći razne namirnice, predmete, kuhinjske aparate i lako dostupne hemikalije. Imate priliku da pogledate zajedničku prezentaciju programa „Kuvajte sa Tinom i Milanom” i „Naučna kuhinja” koji su potekli iz jednog programa „Kuvajte sa Milanom i Marijom” prezentovanog na Prvom festivalu nauke u Beogradu. U ovoj postavci uživalo je više od 300 000 ljudi u Srbiji, Italiji i Južnoj Koreji!
Na ovom štandu vidjećete kako da napravite baterije od par limunova, narandži i metalnih pločica ili od novčića, aluminijumske folije i gaziranog napitka.
Na licu mjesta moći ćete da pomoću kupusa izmjerite pH piva, izolujete DNK iz voća i povrća, vidite kuhinjskog duha, napravite pastu za zube, izračunate brzinu svjetlosti pomoću mikrotalasne pećnice, probate najljepši sladoled na svijetu…
Provjerite da li ste najhrabriji u publici i da li možete da držite vatru u ruci, kako voda može biti zapaljiva i da li ste jači od naučnika.
Neki od eksperimenata koji će biti prezentovani su:
Kupus indikator
Crvenom kupusu karakterističnu boju daje pigment iz grupe antocijanidola koji mijenja svoju strukturu, a samim tim i oblast apsorpcije UV zračenja, u zavisnosti od pH vrednosti. Promjena boje soka crvenog kupusa indikuje pH vrijednost rastvora u koji se dodaje.
Voćne baterije
Za izradu baterije potrebna su dva različita metala (potencijalska razlika) i elektrolit između njih (omogućava protok struje kroz rastvor). Elektroliti su kiseline, baze i soli, pa se u eksperimentu koristi voćna kiselina voća po izboru. Zatvaranjem električnog kola demonstrira se da sat radi koristeći voćku kao izvor struje. Druga verzija baterije („Voltin stub“) se pravi od novčića, aluminijuma i nekog gaziranog pića.
DNK
Da bi se izolovala DNK iz voća potrebno je razbiti ćelijski zid i rastvoriti ćelijsku membranu. Voćke kao što su kivi, banana i jagode sadrže u sebi enzime koji olakšavaju razbijanje ćelijskog zida pri samom gnječenju voća (za ostale plodove se koriste još i sok od ananasa i začin za meso). Da bi se rastvorila ćelijska membrana i onda odvojio molekul DNK od mješavine proteina i lipida, dodaje se deterdžent za suđe i so, a zatim se pomoću etanola prave dva sloja na čijoj se granici pojavljuje bjeličast oblak vidljiv golim okom (molekul DNK).
Mjerenje brzine svetlosti
Za ovaj eksperiment je potrebna mikrotalasna peć (kao izvor mikrotalasa), čija je tačna frekvencija napisana obično na samoj peći. Za mjerenje talasne dužine koristi se parče hljeba koje je ravnomerno premazano margarinom. Hljeb se stavi u mikrotalasnu peć i kratko zagrijava. Kada se izvadi, na hljebu se jasno uočavaju mjesta na kojima se margarin najviše istopio (maksimumi energije talasa). Rastojanje između dvije najviše istopljene tačke predstavlja talasnu dužinu. Kada se pomnože talasna dužina i frekvencija, dobijeni rezultat će biti jako blizak vrednosti c (299 792 458 m/s), uz odstupanja zbog nepreciznog određivanja tački maksimuma i zbog nezadovoljenog vakuuma.
Vata koja gori na ruci
Pamučna vata je prethodno tretirana jakim kiselinama i tako joj je izmijenjena struktura. Koristi se i kao vrsta eksploziva (nitroceluloza), a na štandu će se paliti na rukama posetilaca, jer ne ostavlja čvrste ostatke koji bi nastavili da gore.
Vatromet
Smješa hlorida, nitrata i cinka se spraši i homogenizuje u avanu, a zatim se zapali vodom kao katalizatorom.
Tečni N2
Tečni azot se nalazi na temperaturi nižoj od -196 0C i zato na sobnoj temperaturi brzo prelazi u gas. Koristićemo ga da zamrznemo razne predmete oko nas i da objasnimo kako se tijela ponašaju na hladnoći i toploti, ali ćemo i napraviti sladoled koji zamrzava za manje od 2 minuta i sastoji se od nano kristalića, pa je i ukus jedinstven.
CO2
Suvi led je ugljen dioksid preveden u čvrsto stanje na -79 0C. Na atmosferskom pritisku nikada nećete videti CO2 u tečnom stanju, osim ako ne prisustvujete malom triku na našem štandu. Pokazaćemo i kako se pravi kisela voda i kako CO2 mijenja pH rastvora.
Romantika uz svijeće
Parafin će da se zagrije na plamenu do ključanja, a zatim da se naglo ohladi. Naglo očvršćavanje je egzotermna reakcija, pa se oslobađa količina toplote dovoljna da se zapale pare parafina u vazduhu.
Hidrogen
Koristeći hidrogen rade se dva eksperimenta. Hidrogen (vodonik peroksid) se na svjetlosti sporo razlaže na vodu i kiseonik. U jednom eksperimentu (duh iz boce), ova reakcija se ubrzava katalizatorom MnO2, a u drugom (pasta za zube) katalizatorom KI, uz dodatak deterdženta za suđe.
Magična boca
Napravi se rastvor natrijum hidroksida i saharoze i doda se indikator metilen plavo. Kada se balon sa rastvorom promućka, boja postaje plava, a poslije nekog vremena opet nestaje. Radi se o povratnoj reakciji oksido-redukcije.
Najjači u publici
Demonstrira se pomoću velike plastične boce i etanola kako se pravi vakuum.
